Dat veel mensen in Amsterdam willen wonen en er mede daardoor woningnood is, is al meer dan 50 jaar een bekend fenomeen, evenals de huisbazen die hier gretig misbruik van maken. Het College van Amsterdam wil meer grip krijgen op de wildgroei van een van de symptomen: verkamering. De vraag is of het haar lukt of dat zij een gelegaliseerd monster heeft gecreëerd.
De definitie van verkamering is: het omzetten van een zelfstandige woonruimte in meerdere onzelfstandige eenheden. Onzelfstandig, omdat je een douche, toilet en badkamer met elkaar deelt. Het resultaat is vaak dat gezinswoningen of kleine appartementen in flats verkamerd worden tot 4 onzelfstandige wooneenheden. Op kamers dus. Mocht je denken dat het alleen voor studenten is, helaas. We zien steeds meer 30’ers op kamers wonen, omdat deze ‘starters’ geen enkele kans maken om een huis te kopen of particulier te huren.
De gemeente probeert grip te krijgen op de situatie: vanaf 2020 is per buurt en zelfs per flat een verkamerquota opgelegd; voor heel Amsterdam mogen maximaal 13.404 vergunningen worden afgegeven. Een flat mag 20% verkamerd worden. Bij een flat van 120 woningen dan zijn dat 24 woningen die verkamerd mogen worden. Als per woning 4 mensen wonen dan is dat 96 mensen. In de eerste 6 maanden van 2020 zijn alleen al meer dan 6000 vergunningen uitgegeven in heel Amsterdam.
In de praktijk levert de aanpak veel problemen op: elke huisbezitter kan vrij gemakkelijk een vergunning aanvragen en in de regel is zo’n vergunning stempelwerk. Het resultaat is bijvoorbeeld dat in mijn flat wordt toegestaan dat een student woont in de keuken(!).
Een ander probleem is dat er niet getoetst wordt op leefbaarheid en of de verkameringsvergunning in strijd is met de splitsingsakte van bijvoorbeeld een Vereniging van Eigenaren (VVE). En dan blijkt ook het systeem van het publiceren van vergunningen van Amsterdam niet goed te functioneren. Dit is overigens voor alle vergunningspublicaties in Amsterdam het geval, waardoor burgers niet kunnen zien wat er gebeurt en ook geen bezwaar of zienswijze kunnen indienen.
Zijn de burgers georganiseerd in een VVE dan zal het de VVE heel wat geld en aandacht kosten om achter verkamerde situaties te komen, laat staan als zij dit ongedaan willen maken.
De gemeente zou bewoners moeten helpen door actief te informeren over verkamering in de buurt en advies en tips te geven wat bewoners kunnen doen om overlast te beperken.
Effect op de leefbaarheid
Flats, maar ook woningwijken zijn kleine gemeenschappen. Een verkamerde woning trekt mensen aan die kortdurend wonen in zo’n buurt. Veel kamerverhuur is daardoor vaak slecht voor de sociale cohesie van een buurt. Buren wisselen snel en zijn vaak niet op de hoogte van de geschreven en ongeschreven regels die er zijn in zo’n gemeenschap. Buren die wel langere tijd wonen in een gemeenschap zorgen meer voor de omgeving. Je zou kunnen stellen dat hoe meer verkamerde woningen er zijn, hoe meer mensen in zo’n gemeenschap van elkaar vervreemden.
Een ander probleem wat zich voordoet met verkamering is het niet matchen van lifestyles. Een gezin met kinderen zal vaak een heel ander dag- en nachtritme kennen dan studenten. Dat hoeft natuurlijk geen probleem te zijn, maar als de balans hierin zoek raakt heeft dit grote effecten op het woongenot. Met klachten tot gevolg. Gekoppeld aan een samenleving die niet meer gewend is om elkaar aan te spreken zorgt dat soms voor brisante situaties.
Verdienen aan wonen
Verkamering komt niet alleen als verhuurvorm voor. Verkamering komt met al andere vormen van verhuur, zoals shortstay (AirBNB), Bed and Breakfast en onderhuur. Het resultaat laat zich al raden in een stad als Amsterdam. Woningen in Amsterdam zijn voor beleggers en speculanten niet allereerst om te wonen maar om aan te verdienen. In Osdorp betaal je in de ‘vrije sector’ ongeveer een kale maandhuur van € 1250,-. Zo’n appartement zou je kunnen verkameren. Per appartement kan je dan ongeveer € 800,- * 4 = 2800,- euro per maand voor vangen. Makkelijk geld vangen. Uiteindelijk kent verkamering dan ook veel verliezers. De buurt vervreemd van elkaar, de buren matchen hoogstwaarschijnlijk niet met elkaar, de huis- en huurprijzen worden zo omhooggestuwd. De enige die hier heel veel voordeel van heeft zijn beleggers en speculanten.
Je zou kunnen denken: als het quotum is bereikt is het probleem opgelost. Helaas zijn beleggers sluw. In de Pijp zijn al de eerste gevallen bekend dat woningen in beginsel samengevoegd worden om er daarna zeer kleine ‘zelfstandige woningen’ van te maken. Dus kleine ‘woningen’ met een eigen douche, toilet en eigen voordeur. Dit is begonnen medio december 2020.
Dit juist in wijken waar mensen al zeer dicht op elkaar wonen. Dit nieuwe vergunningstelsel lost het probleem niet op maar werkt vooral in het voordeel van beleggers en speculanten
Maikel is een 36-jarige woonactivist die 13 jaar heeft gekraakt. Hij heeft ruim 10 jaar ervaring met kraakspreekuren. Nu is hij bestuurslid van een actieve VVE van 117 appartementen in hartje Osdorp.